Płyny hamulcowe

Jak dobrze wiemy nie sztuką jest wprawić pojazd w ruch lub rozpędzić go do jakichś ogromnych prędkości. Prawdziwą sztuką jest taki rozpędzony pojazd zatrzymać. W szczególności jeżeli mówimy o pojazdach pracujących na gospodarstwach rolnych, które są bardzo ciężkie i duże co zdecydowanie nie ułatwia ich zatrzymania. Zwłaszcza w przypadku podczepienia pod ciągnik rolniczy dodatkowych maszyn takich jak siewniki czy pługi rolnicze, te zdecydowanie dodatkowo obciążają maszynę i niekiedy potrafią bardzo utrudnić pracę układu hamulcowego. Ze względu na bardzo duże zróżnicowanie pojazdów oraz maszyn, które muszą być wyposażone w taki układ rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje układów hamulcowych.

Pierwszym z nich jest układ pneumatyczny. Hamulce tego rodzaju są bardzo popularne i często stosowane zwłaszcza w przypadku maszyn przemysłowych oraz dużych pojazdów ciężarowych lub rolniczych. Główną rolę w takim układzie odgrywa powietrze a konkretnie jego ciśnienie. Steruje nim specjalnie przystosowany do tego zawór sterujący, którego zadaniem jest w momencie wciśnięcia pedału hamulca obniżenie ciśnienia panującego w układzie. W tym czasie siłowniki połączone ze zbiornikiem powietrza sterują układem i powodują zmniejszanie się prędkości z jaką porusza się dana maszyna.

Drugim zdecydowanie powszechniejszym i częściej stosowanym układem hamulcowym jest układ hydrauliczny. Ze względu na jego mniejszą wielkość jest zdecydowanie częściej spotykany w samochodach osobowych ale i również w maszynach rolniczych. Wewnątrz takiego układu znajduje się właśnie płyn hamulcowy. To pod wpływem zmiany jego ciśnienia układ działa prawidłowo i umożliwia dosyć sprawne zatrzymanie pojazdu.

Czym jest płyn hamulcowy? – cena

Według prawidłowej nomenklatury płyn hamulcowy jest to specjalnie przygotowany czynnik mający za zadanie przeniesienie odpowiedniego ciśnienia powstającego w układzie hydraulicznym jakim jest układ hamulcowy. Produkowane w dzisiejszych czasach, nowoczesne płyny hamulcowe muszą spełniać szereg parametrów.

Pierwszym z nich jest temperatura wrzenia. Wskazuje ona bowiem na możliwości danego płynu podczas jego pracy pod dużym obciążeniem kiedy to wytwarza się ciepło. Z wytwarzaniem się wysokiej temperatury mamy zwłaszcza do czynienia w cylindrach hamulcowych znajdujących się przy kołach pojazdu. Chodzi o to by uniknąć wrzenia tegoż płynu. Jeżeli pracuje on w zbyt dużych temperaturach i dojdzie do takiego zjawiska to wytworzy się para, która skutecznie utrudniać będzie prawidłowe działanie całego układu oraz zmniejszać jego wydajność.

Drugim parametrem jest lepkość płynu. Jest to szczególnie ważny punkt w przypadku pojazdów wyposażonych w system ABS. Chodzi tutaj o zmianę lepkości płynu podczas jego zmiany temperatur, ta powinna pozostawać na w miarę możliwości jak najniższym poziomie tak by cały układ mógł działać prawidłowo.

Trzecim parametrem jest ściśliwość, która również powinna być jak najmniejsza i niezależna od temperatury. Jeśli ta byłaby zbyt duża to wduszenie pedału hamulca nie powodowałoby większych zmian związanych z prędkością z jaką porusza się dany pojazd. Płyn będący w układzie nie miałby odpowiedniego ciśnienia do wypchnięcia tłoczka a co za tym idzie klocek hamulcowy, mógłby nie zostać wcale lub w zbyt małym stopniu dopchnięty do tarczy hamulcowej.

Ochrona przed korozją jest czwartym już parametrem. W związku z tym, iż jest to układ działający pod ciśnieniem to bardzo dużo elementów takich jak na przykład przewody hamulcowe wykonane są z przeróżnych metali. Dlatego ważnym aspektem jest dobranie odpowiedniego płynu tak aby nie wpływał on negatywnie na stan instalacji znajdującej się w naszym pojeździe.

Piątym parametrem jest wpływ cieczy w układzie hamulcowym na niszczenie lub deformację tak zwanych elastomerów. Stanowią one bardzo dużą grupę naturalnych lub polimerowych tworzyw sztucznych, a ich cechą charakterystyczną jest możliwość odwracalnej deformacji, która może zaistnieć po wpływem wywierania na te elementy nawet dużej siły mechanicznej. Przykładem elastomeru mogą być wszelkiego rodzaju gumowe uszczelki, które stanowią jedną z wielu podgrup w tej kategorii. W przypadku każdej instalacji w pojazdach proces wyboru odpowiedniego płynu hamulcowego powinien przebiegać indywidualnie, ponieważ w przypadku przedostania się nawet minimalnej ilości oleju mineralnego do układu, w którym znajduje się płyn zawierający w sobie glikol może spowodować zniszczenie niektórych gumowych połączeń oraz uszczelnień i w efekcie końcowym doprowadzić do awarii układu oraz konieczności jego natychmiastowej naprawy.

Zadania jakie spełnia płyn hamulcowy – ceny

Jak każdy wie płyn hamulcowy ma za zadanie umożliwić wyhamowanie pojazdu do momentu uzyskania konkretnej prędkości lub do czasu zatrzymania w zależności od potrzeby wynikającej z danej sytuacji. Dobry płyn hamulcowy będący wewnątrz sprawnego układu hamulcowego powinien przenosić siły a konkretniej ciśnienie jakie wytwarzane jest w układzie w momencie naciśnięcia pedału hamulca na klocki hamulcowe. W skład mieszaniny danego płynu mogą wchodzić przeróżne substancje chemiczne takie jak: glikole etylenowe, polipropylenoglikole, estry boranowe lub etery alkilowe. Drugim rodzajem dodatków jakie obowiązkowo mieszane są z płynami są wszelkiego rodzaju dodatki uszlachetniające oraz zmniejszające ich podatność na pienienie się pod wpływem wzrostów ciśnienia oraz poprawiają dwa bardzo istotne parametry tej cieczy znajdującej się wewnątrz układu a mianowicie jej lepkość oraz temperaturę wrzenia. Płyn hamulcowy bezpośrednio oddziałuje na długość drogi hamowania, co za tym idzie jeżeli będzie on nie odpowiednio dobrany lub nie wykryjemy odpowiednio wcześnie jego niedoboru w układzie może to doprowadzić do wydłużenia drogi hamowania nawet kilkukrotnie.

Rodzaje płynów hamulcowych a cena

Najważniejszy a zarazem najbardziej podstawowy podział płynów stworzyła angielska instytucja o nazwie „Department of Transportation” co po przetłumaczeniu na język polski daje nam Departament Transportu. Również od nazwy tejże instytucji wziął się skrót DOT, który znajdziemy na każdej buteleczce czy pojemniku w jakim sprzedawany jest płyn hamulcowy. Ale co oznacza ta klasyfikacja?

Odpowiedź jest bardzo prosta, klasyfikacja stworzona przez Departament Transportu określa skrajne temperatury w jakich płyn zaczyna wrzeć, wszystko zgodnie z zasadą że im niższa cyfra tym płyn może zostać doprowadzony do wrzenia w niższej temperaturze i tak dla przykładu ciecze oznaczone skrótem DOT 3 nie powinny wrzeć szybciej niż w momencie osiągnięcia temperatury 205 stopni Celsjusza, natomiast w przypadku płynu zawodnionego ta temperatura spadnie o około 65 stopni i wyniesie 140 stopni Celsjusza.

Zdecydowanie lepszą odporność na „zagotowanie się” posiadają płyny o oznaczeniu DOT 4 albowiem te wytrzymują temperatury rzędu 230 stopni Celsjusza w przypadku niezawodnionych oraz 155 stopni dla zawodnionych substancji. Są one również zdecydowanie najczęściej stosowane w motoryzacji. Można je uznać za pewnego rodzaju uniwersalne środki.

Najwytrzymalsze są płyny hamulcowe o oznaczeniu DOT 5.1  te wytrzymują odpowiednio temperatury rzędu 260 stopni oraz 180 stopni Celsjusza w przypadku ich zawodnienia. Zatem gdzie powinniśmy stosować wytrzymalsze płyny? Te o oznaczeniu wyższym niż DOT 4 stosowane są w układach pracujących w skrajnych warunkach zwłaszcza w przypadku pojazdów o zwiększonej mocy silnika lub tych bardzo ciężkich. Dla „przeciętnego Kowalskiego” najczęściej stosowanym płynem zdecydowanie okaże się ten drugi znajdujący się pomiędzy najsłabszym a najmocniejszym. Będzie on również idealnym wyborem ze względu na już standardowe wyposażenie wszystkich pojazdów w systemy wspomagające hamowanie takie jak ABS, ESP czy BAS.

Wymiana płynu hamulcowego – koszt wymian

Płyn hamulcowy jak zresztą każdy inny płyn eksploatacyjny może się wyeksploatować wraz z upływem czasu oraz przebiegiem jaki posiada nasz pojazd. Niestety jego zużycie może również mieć negatywny wpływ na cały układ w efekcie czego może dojść do drogich w naprawie awarii układu. Jest to niezwykle niebezpieczne zwłaszcza jeżeli układ nie daje po sobie wcześniej poznać iż jakaś awaria zaczyna go dotykać. Wystąpienie nagłej awarii może okazać się katastrofalne w skutkach. Niestety użytkownicy pojazdów bardzo często zapominają o konieczności jego wymiany. Płyn hamulcowy należy wymieniać regularnie raz na około 5 lat lub na przykład w przypadku wymiany, któregoś z elementów układu np. pompki hamulcowej. Innym sygnałem jaki będzie dawać nam wyeksploatowany układ hamulcowy będzie mięknący pedał hamulca lub spadek skuteczności hamowania. Wówczas nie wystarczy nam tylko sprawdzenie i ewentualne dolanie płynu do układu. Warto w tej sytuacji przejrzeć całą instalację w celu zlokalizowania usterki. Ta może być niewielka na przykład nieszczelność na łączeniu przewodów hamulcowych. Jeżeli dolejemy płynu w takiej sytuacji to usterka może chwilowo zniknąć jednak z pewnością powróci po jakimś czasie, a im dłużej zwlekać będziemy z naprawą tym bardziej prawdopodobne będzie powiększenie się usterki. Przy wymianie płynu pamiętać należy o jego prawidłowym doborze. Nie powinno się również mieszać płynów ze sobą. O ile mieszanie tych samych płynów o oznaczeniu na przykład DOT 4 ale różnych marek jest jeszcze dopuszczalne o tyle mieszanie płynu DOT 4 z płynem mocniejszym DOT 5.1 nie powinno mieć miejsca. Wszystko ze względu na ich duże zróżnicowanie pod względem budowy chemicznej.

Kolor płynu hamulcowego a cena

Z jednej strony zmiana koloru płynu ze słomkowej na barwę zdecydowanie ciemniejszą może oznaczać wyeksploatowanie płynu i jest to normalna reakcja, ponieważ jak wspominaliśmy wcześniej wraz z biegiem czasu i użytkowania układu hamulcowego płyn ulega zużyciu. Natomiast inną kwestią jest zmiana koloru wynikająca z zajścia reakcji chemicznej wewnątrz układu. Ta spowodowana może być nagrzaniem się układu hamulcowego lub zbyt dużą zawartością wody w układzie, która będzie miała negatywny wpływ na skuteczność działania całego układu.