Układ chłodzenia

Układ chłodzenia silnika

Z historycznego punktu widzenia układy chłodzenia możemy podzielić na dwa rodzaje. Pierwszy z nich praktycznie nie spotykany już w żadnych nowych pojazdach. Układ chłodzenia bezpośredniego, praktycznie bezobsługowy stosowany na przykład w popularnych „maluchach”, czyli Fiatach 126p. Silnik chłodzony był naturalnie za pomocą pędu powietrza jaki wytwarzał się w trakcie poruszania się pojazdu, natomiast w czasie postoju to wiatrak był odpowiedzialny za sztuczne wytworzenie pędu. Układy te miały prostą konstrukcję jednak posiadały bardzo dużo wad takich jak między innymi problemy z utrzymywaniem odpowiedniej temperatury, brakiem możliwości jej regulacji oraz przeszkadzającym w komfortowym prowadzeniu pojazdu hałasem generowanym w trakcie pracy dmuchawy. W dzisiejszych nowoczesnych układach chłodzenia pośredniego rolę chłodzenia silnika przejęła ciecz krążąca po układzie, kilkanaście lat temu była to zwykła woda, natomiast teraz przez ciągłe zwiększanie generowanej przez silników mocy oraz rozwój nowych technologii do schłodzenia „serca” naszego pojazdu używamy wysoko specjalistycznych płynów chłodzących. Dodatkowo możemy wprowadzić też podział na układy samoczynne, które wykorzystują zjawisko konwekcji, te jednak zostały wyparte przez nowocześniejsze układy wymuszone, w których ciecz przemieszcza się za pośrednictwem pompy sterowanej za pomocą termostatów lub czujników temperatury. Nazwa układ chłodzenia silnika nie jest do końca precyzyjna, ponieważ tak naprawdę rolą tego układu jest zapewnienie właściwej temperatury jednostki napędowej. Widać to zwłaszcza w silnikach napędzanych olejem napędowym, zwłaszcza zimą możemy zaobserwować, iż osiągają one pełną sprawność dopiero kiedy odpowiednio się rozgrzeją. Temperatura ma bowiem bardzo duży wpływ na stan mieszanki paliwowo – powietrznej znajdującej się w komorze spalania. Dodatkowo wpływ na trwałość i zużycie elementów wewnątrz naszego silnika ma olej, który krąży po arterii olejowej naszego silnika, a jego zadaniem (ważniejszym nawet od odprowadzania nadmiaru ciepła) jest smarowanie wszystkich elementów ruchomych i obrotowych. Ogromny wpływ na osiągnięcie przez olej właściwych parametrów pracy ma temperatura silnika, ponieważ olej nagrzewa się bezpośrednio dzięki temperaturze jaką wytwarza praca silnika. Zimny olej jest gęstszy przez co dużo wolniej i trudniej jest rozprowadzić go po wszystkich zakamarkach, dlatego może nie spełniać w pełni swojej roli. Według zaleceń producenta danego pojazdu idealna temperatura cieczy chłodzącej w zdecydowanej większości waha się między 85 – 90 stopni Celsjusza. Ostatnią rolą układu chłodzenia, aczkolwiek najważniejszą jeżeli chodzi o komfort dla kierowcy w okresie zimowych jest ogrzewanie kabiny. Ciepło wydobywające się z kratek nawiewu znajdujących się w naszej kabinie bierze się z nagrzewnicy, przez którą przepływa nagrzany płyn chłodniczy. Dlatego, gdy w naszym układzie poziom płynu chłodzącego jest zbyt niski możemy to odczuć właśnie w kabinie, kiedy powietrze wdmuchiwane do środka pomimo ustawienia temperatury na maksymalną wartość jest co najwyżej letnie. W takim przypadku może to oznaczać że naszego płynu jest zbyt mało i nie jest on w wystarczającej ilości dostarczany do nagrzewnicy przez co ta nie nagrzewa się do odpowiedniej temperatury. Wyróżniamy również dwa obiegi w układzie chłodzenia silnika mianowicie mały i duży. Mały obieg przepływa jedynie przez nagrzewnice i trafia z powrotem do silnika, kiedy duży przepływa przez cały układ. Podstawowymi elementami układu chłodzącego są: chłodnica płynu chłodzącego, pompa, wentylator chłodnicy, termostat oraz nagrzewnica.

Chłodnica płynu chłodzącego

Jest to najważniejszy element całego układu a jego zadanie jest bardzo proste. Rozgrzany płyn chłodzący trafia do chłodnicy za pomocą przewodów prosto z silnika i zostaje rozprowadzony po cieniutkich rurkach znajdujących się w chłodnicy. Dzięki takiej budowie można w efektywny i szybki sposób odprowadzić ciepło z cieczy. Zawiera ona panel umożliwiający przepływ powietrza w trakcie poruszania się pojazdu do przodu, jest to naturalny proces chłodzenia, natomiast kiedy pojazd przestaje się poruszać zadanie utworzenia pędu powietrza przejmuje wiatrak. Wentylator chłodnicy sterowany jest za pomocą komputera pokładowego, który zbiera dane od różnych czujników między innymi czujników temperatury wody. W momencie kiedy uzna, że temperatura wzrasta powyżej zadanej wartości załącza wentylator.

Pompa płynu chłodzącego

Jak każdej pompy jej zadaniem jest przemieszczenie cieczy z punktu A do punktu B. W naszym układzie cieczą będzie płyn chłodniczy, a droga jaką pokona zaczynać się będzie w rozgrzanym silniku, natomiast kończyć się w chłodnicy płynu chłodzącego, gdzie zostanie schłodzona, aby ponownie trafić do silnika i rozpocząć kolejny cykl. Układ chłodzenia skonstruowany jest w taki sposób, że gorąca ciecz wypompowywana z silnika rozdzielana jest na ciecz, która trafia z powrotem do chłodnicy oraz ciecz która trafi do nagrzewnicy, aby poprawić komfort podróżowania poprzez możliwość zwiększenia temperatury w kabinie. Płyn który spływa z nagrzewnicy z powrotem do silnika jest schłodzony przez wentylator, który wdmuchuje ciepłe powietrze do wnętrza pojazdu i w ten sposób kończy swój cykl.

Termostat

Termostat jest chyba najprostszym urządzeniem znajdującym się w naszym pojeździe. Jego zadanie polega na regulowaniu temperatury płynu chłodzącego. Jednak nowoczesne rozwiązania zdecydowanie skomplikowały jego budowę, oczywiście jest to spowodowane poprawieniem komfortu użytkowania danego pojazdu lub maszyny. Nowoczesne urządzenia ściśle współpracują z komputerami pokładowymi. Pośrednio reguluję również temperaturę silnika oraz stara się zapobiegać przegrzaniu, ale również niedogrzaniu cieczy. Nieprawidłowo działający termostat może prowadzić do zablokowania się układu chłodzenia na małym bądź dużym obiegu. Przez to może wystąpić wspominana wyżej sytuacja w której pomimo ustawienia nawiewu w kabinie na maksymalną temperaturę, powietrze wtłaczane do niej będzie co najwyżej letnie. Spowoduje to bardzo duży dyskomfort pracy zwłaszcza jesienią i zimą, kiedy temperatury na dworze będą niższe.

Jeżeli odkryjemy, że nasz termostat jest niesprawny jedynym rozwiązaniem będzie wymiana go na nowy. Średni koszt takiego urządzenia waha się w okolicach od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.

Zbiorniczek wyrównawczy

Zazwyczaj wykonany z tworzywa sztucznego, to właśnie w nim znajduje się nadmiar płynu chłodzącego, który akurat nie krąży po naszym układzie. Również z tego pojemnika odczytujemy stan naszego płynu chłodzącego, jego zawartość powinna znajdować się pomiędzy kreską „MAX” a „MIN”. Należy pamiętać, aby nigdy pod żadnym pozorem nie odkręcać korka zbiornika wyrównawczego kiedy silnik jest odpalony lub od razu po unieruchomieniu pojazdu, ponieważ płyn może mieć w najgorszym wypadku nawet powyżej 90 stopni Celsjusza, a przez to że krąży po układzie pod ciśnieniem odkręcenie korka może spowodować wytrysk rozgrzanego płynu ze zbiorniczka doprowadzając do licznych poparzeń. Stan płynu nie należy również sprawdzać po tym jak silnik dopiero co przestał pracować, możemy błędnie stwierdzić, że w zbiorniczku brakuje płynu choć tak naprawdę jego część będzie się znajdować w układzie i potrzeba trochę czasu zanim spłynie z powrotem do zbiorniczka.

Płyny do układu chłodzenia

Płyny te są zazwyczaj produkowane na bazie gilkoletylenowej. Zazwyczaj zostają barwione na dwa kolory: różowy lub niebieskozielony. W związku z pełnioną przez nie ważną rolą zalecamy stosowanie płynów renomowanych producentów spełniających wszystkie normy. Takim płynem zdecydowanie jest Agrikol wytwarzany przez znanego na całym świecie producenta olejów i różnego rodzaju płynów, mowa oczywiście o marce FUCHS z którą współpracujemy od wielu lat. Dostarczając dla naszych klientów najwyższej klasy oleje, smary oraz płyny eksploatacyjne zarówno do ciągników rolniczych jaki i do kombajnów, ładowarek teleskopowych i innych maszyn używanych na gospodarstwach rolnych. Oczywiście należy pamiętać o okresowej wymianie płynu chłodzącego, ponieważ ten w trakcie swojej pracy będzie stopniowo tracił swoje właściwości, a okresowa wymiana pozwoli na wydłużenie pracy naszego układu chłodzącego. W przypadku stosowania koncentratów płynu chłodniczego należy dokładnie zapoznać się z instrukcją znajdującą się na jego opakowaniu. Każdy koncentrat może wymagać rozcieńczenia go w innych proporcjach. W dzisiejszych czasach, w których na świecie bardzo ważne jest bycie ekologicznym producenci wyszli naprzeciw oczekiwaniom konsumentów i tworzą również ekologiczne płyny do układów chłodzenia. Zazwyczaj możemy je rozpoznać po jasnozielonej barwie. Tworzone są na bazie nietoksycznego glikolu propylenowego. Oczywiście płyny te będą kosztować kilka złotych więcej, jednak dzięki ich używaniu możemy wpłynąć na poprawę ekologii w naszym otoczeniu.

Naprawy układu chłodzenia

W razie stwierdzenia wycieków z układu chłodzenia w naszej maszynie, można zastosować różnego rodzaju środki uszczelniające instalację. Jednym z nich jest produkt marki „Moje Auto”, który jest środkiem eliminującym pęknięcia. Dodatkowo można go stosować do wszystkich typów chłodnic metalowych i aluminiowych. Dzięki niemu będziemy mogli uniknąć drogich napraw lub wymiany przewodów układu w razie stwierdzenia drobnego wycieku.

Oczyszczanie układu chłodzenia

Do wyczyszczenia układu chłodzenia możemy użyć różnych środków, które usuną typowe zanieczyszczenia mogące ograniczać jego wydajność. Może to znacząco wpłynąć na poprawę użytkowania naszej maszyny oraz zapobiec szybszej eksploatacji wielu bardzo często drogich elementów układu takich jak na przykład chłodnica, przewody płynu chłodzącego lub nagrzewnica. Jeżeli nie posiadamy odpowiedniej wiedzy lub umiejętności do wykonania takiej operacji zalecamy kontakt z serwisem w celu umówienia wizyty. Dzięki temu będziemy mieli pewność, że serwisant fachowo wykona taką usługę, a my będziemy mogli cieszyć się sprawnością naszego układu przez dłuższy czas.